"OPOWIEŚĆ PODRĘCZNEJ"

"THE HANDMAID'S TALE"

Zarówno film Volkera Schlöndorffa, jak i powieść Margaret Atwood, pod tym właśnie tytułem, są już dość stare. Ja sam oglądałem ten film już kilka lat temu i muszę powiedzieć że ogólnie jest on dość kiepski. Film ten, jest trochę nazbyt karykaturalnym przedstawieniem okresu rządów prezydenta USA Ronalda Reagana (lata 80-te) i jego antyfeministycznych "posunięć". Z grubsza postaram się opisać o co w tym filmie chodzi.

 

Bliżej nie określona przyszłość  - tajemnicze państwo noszące nazwę Republika Gilead (powstałe na gruzach dawnych Stanów Zjednoczonych Ameryki), jest rządzone przez dyktaturę teokratyczną, w której kobiety są obywatelami drugiej kategorii. Główną rolę gra tutaj niejaka Kate (wcieliła się w nią Natasza Richardson), która próbuje wraz z mężem i córeczką, przekroczyć granicę i uciec do Kanady. Na terytorium Republiki Gilead, toczy się bowiem wojna domowa, pomiędzy teokratyczną władzą (która opiera się na przykazaniach zawartych w Starym Testamencie), a grupami rebeliantów. W wyniku działań wojennych (tych i prawdopodobnie wcześniejszych jak na przykład wojna atomowa), większa część środowiska naturalnego została skażona. Odbiło się to negatywnie na większości kobiet, które w wyniku tych działań stały się bezpłodne. Oczywiście nie wszystkie, niektóre zachowały tę "umiejętność" - lecz te właśnie są wybierane (szczególnie gdy popełnią jakieś wykroczenie lub przestępstwo) i zamykane w specjalnych szkołach, gdzie przygotowuje się je do bycia ... Podręcznymi, czyli czymś w rodzaju surogatek, dla par, które nie mogą mieć dzieci.

Tak też się dzieje z Kate. Jej mąż zostaje zastrzelony na granicy, a ona (i jej córeczka, o czym dowiaduje się dopiero później), zostaje aresztowana i skierowana do ośrodka zarządzanego przez tzw.: "ciotki". Ich zadaniem jest przygotowanie kobiet do bycia Podręcznymi i urodzenia dziecka. Kobiety są tam karane za najdrobniejsze przewinienia, jak choćby samogwałt, lub związki lesbijskie. Większość dnia spędzają na przymusowej modlitwie o dziecko i biorą udział w "terapiach", które polegają na wpędzaniu ich we wszelkie możliwe kompleksy (np. gdy jedna przyznała się że w młodości została zgwałcona przez jej kolegów z klasy, owa "ciotka" wymusiła na reszcie "słuchaczek" odpowiedź na pytanie: "kto jest temu winien?" Oczywiście winna zawsze jest dziewczyna, gdyż ich sprowokowała. Ona sama zresztą to potem z płaczem przyznaje). Kobiety są tam obwiniane o najróżniejsze rzeczy - np.: brak potomstwa, gwałty etc. etc.

Zadaniem "Podręcznych" jest urodzić dziecko rodzinie, w której kobieta (żona), nie jest już do tego zdolna. Kate też trafia do takiej rodziny (wcześniej przechodzi rozmowę kwalifikacyjną z panią domu, czyli żoną - imieniem Serena Joy (w tej roli Faye Dunaway). Ta nadaje jej nowe imię - Offred (a raczej "Of-Fred"), co znaczy "Dla Freda" (Fred Joy jest jej mężem i dowódcą armii rządowej - komendantem). Od tej chwili jest Offredą. Dostaje swój pokój i musi brać udział w codziennych obowiązkowych modlitwach (w których kobietom zabrania się czytania Biblii, mogą to czynić wyłącznie mężczyźni), oraz "ceremoniach", które polegają na kopulacji (w dni płodne), pana domu z Podręczną, która leży na kolanach pani domu. W ten sposób żony pragną wnieść swój wkład w poczęcie dziecka.

Kate zaprzyjaźnia się tam z kierowcą i prawą ręką pana domu (Komendanta) - Nickiem (granym przez Aidana Quinn'a). Inną jej przyjaciółką zostaje Ofglena (także Podręczna z innego domu), którą spotyka idąc rano do sklepu po zakupy. Ofglena jest członkinią rebeliantów i namawia Kate by dowiedziała się jak najwięcej o Komendancie. Kate, spędza z nim czas prywatnie, poza obowiązkowymi "ceremoniami płodowymi", grając w karty lub scrabble. Mimo to Kate długo nie może zajść w ciążę. Podczas kontroli ginekologicznej lekarz, który ją bada, twierdzi że wina może leżeć po stronie Komendanta - może on być bezpłodny. Okazuje się też, że w tym społeczeństwie mężczyzn się nie bada na bezpłodność, a winą za brak potomstwa zawsze obarczane są Podręczne. Lekarz oferuje więc jej układ - zapłodni ją w "zastępstwie" Komendanta, by uniknęła cierpień. Kate odmawia. Serena dostrzega też, że jej mężowi młoda kobieta coraz bardziej przypadła do gustu, lecz pragnie potomstwa i na oficjalnym spotkaniu, gdzie zbierają się żony, Podręczne i zrodzone w ten sposób dzieci, zawiedziona że wciąż nie została "matką", żąda od niej by czym prędzej zaszła w ciążę. Kate prosi też Serenę o odnalezienie jej córeczki, która żyje i trafiła do rodziny zastępczej. Kobieta godzi się jej pomóc. Odnajduje jej córkę, lecz prawo zabrania kontaktów Podręcznych ze swymi dziećmi - Kate jest załamana.

Tymczasem Komendant kupuje Kate nową sukienkę oraz boa, i zabiera ją w podróż poza granice miasta. Mieści się tam rządowy burdel, w którym pracownicami są...dawne bibliotekarki, dyrektorki, bizneswoman etc - kobiety które zostały zmuszone do tego mając za alternatywę ciężką pracę w koloniach karnych, z których się już żywym nie wychodzi. Ani żony, ani Podręczne nie mogą tam przebywać, ale Komendant robi dla Kate wyjątek, pozwalając jej wypić jednego drinka. Po przyjeździe do domu, kobieta informuje Nicka że jest z nim w ciąży (wcześniej żona, zdając sobie sprawę z możliwej bezpłodności Komendanta, organizuje im schadzkę). Postanawiają nie oddawać dziecka i razem uciec.

Koniec końców - Kate zabija Komendanta i ucieka z Nickiem do granicy (potem zostaje przetransportowana w góry przez rebeliantów), on jednak wraca. Pragnie odnaleźć jej córkę.

ZRESZTĄ, ZOBACZCIE SAMI: