GROTA RAGNARA: OTO POLSKA WŁAŚNIE... Cz. IV

CZYLI NAJPIĘKNIEJSZE

I NAJBARDZIEJ NIESAMOWITE

MIEJSCA NASZEJ OJCZYZNY

CUDZE CHWALICIE, SWEGO NIE ZNACIE,

CZYLI KILKA KOLEJNYCH UROCZYCH MIEJSC,

KTÓRE NIE WSZYSCY ZNAJĄ:

"POLONIA"

OBRAZ JANA STYKI

1891 r.

NA TYM OBRAZIE AUTOR OSTATNIE DWIEŚCIE LAT DZIEJÓW POLSKI.

I TAK OD LEWEJ DO PRAWEJ OD DOŁU MAMY POSTAĆ STAŃCZYKA - NADWORNEGO BŁAZNA KRÓLA ZYGMUNTA I JAGIELLOŃCZYKA A JEDNOCZEŚNIE CZŁOWIEKA NIEZWYKLE INTELIGENTNEGO I PRZENIKLIWEGO, KTÓRY STAŁ SIĘ SYMBOLEM ROZTROPNOŚCI I MĄDROŚCI. DALEJ UKAZANA JEST POTĘGA SZLACHTY I CZASY "ZŁOTEJ WOLNOŚCI" SZLACHECKIEJ (BYŁO TAKIE PRZYSŁOWIE: "ZA KRÓLA SASA JEDZ, PIJ I POPUSZCZAJ PASA"), JEDNOCZEŚNIE AUTOR POKAZUJE NIEDOLĘ CHŁOPA (KTÓRA TO W XVIII WIEKU PRZYBRAŁA POSTAĆ REALNEGO ZNIEWOLENIA, DLATEGO TEŻ SZLACHCIC SIEDZI NA KARKU CHŁOPA - CHOĆ WE WCZEŚNIEJSZYCH WIEKACH TAK TO NIE WYGLĄDAŁO, ALE JAK WIADOMO KAŻDY USTRÓJ WCZEŚNIEJ CZY PÓŹNIEJ SIĘ DEGENERUJE. CIEKAWOSTKĄ JEST TEŻ FAKT, ŻE O ILE RZECZPOSPOLITA, OSMAŃSKA TURCJA I ROSJA BYŁY JEDNYMI Z NAJCZYSTSZYCH KRAJÓW, GDZIE LUDZIE CZĘSTO SIĘ KĄPALI, A PRZYNAJMNIEJ CHODZILI DO SAUNY, A W TYM CZASIE ZACHÓD PORASTAŁ BRUDEM, BO LEKARZE ZAKAZYWALI KĄPIELI OBAWIAJĄC SIĘ WYBUCHU EPIDEMII; O TYLE JEDNAK W DRUGIEJ POŁOWIE WIEKU XVIII NA ZACHODZIE PRZEPROSZONO SIĘ Z WODĄ I MYDŁEM, ZAŚ W RZECZPOSPOLITEJ... CORAZ CZĘŚCIEJ PRZESTANO SIĘ MYĆ. NEGATYWNE TENDENCJE Z ZACHODU Z DAWNIEJSZYCH CZASÓW PRZYSZŁY DO NAS JUŻ W DOBIE UPADKU PAŃSTWA I STAN TEN TRWAŁ PRAKTYCZNIE DO POŁOWY WIEKU XIX). SŁABOŚĆ PAŃSTWA BYŁA POCHODNĄ ZDEGENEROWANEJ FORMY OLIGARCHII MAGNACKIEJ (KTÓRA ZSTĄPIŁA WCZEŚNIEJSZĄ DEMOKRACJĘ SZLACHECKĄ) I SŁABOŚCI TEJ PRÓBOWALI PRZECIWDZIAŁAĆ REFORMATORZY I TWÓRCY KONSTYTUCJI 3 MAJA 1791.

DALEJ NA OBRAZIE POKAZANY JEST TADEUSZ REJTAN - POSEŁ Z NOWOGRÓDCZYZNY, KTÓRY NA SEJMIE ROZBIOROWYM 1773 r. NIE CHCĄC DOPUŚCIĆ DO ZATWIERDZENIA PLANÓW ROZBIOROWYCH RZECZPOSPOLITEJ, POŁOŻYŁ SIĘ W DRZWIACH DO SALI OBRAD I ROZWARŁ KOSZULĘ, ABY CI, KTÓRZY ZAGŁOSUJĄ ZA ROZBIOREM PRZESZLI PO NIM. NOTABENE RZECZPOSPOLITA BYŁA WTEDY JUŻ NA ŁASCE MOSKWY I POSŁOWIE NIE MIELI WYJŚCIA JAK TYLKO ZAGŁOSOWAĆ ZGODNIE Z WOLĄ CARYCY KATARZYNY II. TRAGIZM POLSKICH DZIEJÓW ZOSTAŁ WIĘC TU RÓWNIEŻ UKAZANY. NASTĘPNIE MAMY NAPOLEONA BONAPARTE I TWORZONE U JEGO BOKU LEGIONY POLSKIE A POTEM ARMIĘ KSIĘSTWA WARSZAWSKIEGO, DOWODZONĄ PRZEZ KSIĘCIA JÓZEFA PONIATOWSKIEGO (STOJĄCEGO W ŚRODKU Z WYCIĄGNIĘTĄ DO GÓRY SZABLĄ, OBOK DĄBROWSKIEGO I PUŁASKIEGO - BOHATERA WALK O WOLNOŚĆ STANÓW ZJEDNOCZONYCH I TWÓRCY AMERYKAŃSKIEJ KAWALERII). JEST TAM RÓWNIEŻ KLĘCZĄCY PRZEOR KLASZTORU NA JASNEJ GÓRZE CZĘSTOCHOWIE - AUGUSTYN KORDECKI, KTÓRY W 1655 r. OCALIŁ KLASZTOR PRZED SZWEDAMI.

NASTĘPNIE MAMY TADEUSZA KOŚCIUSZKĘ (RÓWNIEŻ BOHATERA WOJNY O NIEPODLEGŁOŚĆ USA, TWÓRCĘ UMOCNIEŃ SPOD SARATOGI KTÓRYCH NIE MOGLI SFORSOWAĆ BRYTYJCZYCY I MURÓW AKADEMII WEST POINT, A TAKŻE CZŁOWIEKA, KTÓRY SWÓJ MAJĄTEK PRZEZNACZYŁ NA WYZWOLENIE I WYKSZTAŁCENIE CZARNOSKÓRYCH NIEWOLNIKÓW JACY ZNALEŹLI SIĘ NA JEGO ZIEMI, KTÓRĄ OTRZYMAŁ ZA ZASŁUGI Z WOLI KONGRESU USA). NA OBRAZIE POKAZANY JEST TEŻ BARTOSZ GŁOWACKI, CHŁOP, KTÓRY W BITWIE POD RACŁAWICAMI W 1794 r. SWĄ CZAPKĄ ZASŁONIŁ ZAPALONY LONT MOSKIEWSKIEJ ARMATY I JĄ ZDOBYŁ, A ZA TO OTRZYMAŁ AWANS NA CHORĄŻEGO, ZWOLNIENIE Z PODDAŃSTWA I DZIEDZICZNE UŻYTKOWANIE ZAGRODY W KTÓREJ MIESZKAŁ. SĄ TEŻ INNI CHŁOPI KOSYNIERZY. NASTĘPNIE JUŻ BLIŻEJ PRAWEJ STRONY MAMY ADAMA MICKIEWICZA I INNYCH WIESZCZÓW NARODOWYCH (MONIUSZKO, W ODDALI ZDAJE SIĘ FRYDERYK CHOPIN, WIDZĘ TEŻ NORWIDA) OKRESU ROMANTYZMU I POZYTYWIZMU. JEST RÓWNIEŻ ODNIESIENIE DO POWSTANIA STYCZNIOWEGO (1863-1864) I PONOWNE KUCIE KOS.

U GÓRY OD LEWEJ JEST JESZCZE WSPOMNIENIE DAWNEJ WIELKOŚCI, NASTĘPNIE CZARNY (ROSYJSKO-PRUSKO-AUSTRIACKI) ORZEŁ I CZARNA CHORĄGIEW, NA KTÓREJ UMIESZCZONE SĄ DATY WSZYSTKICH TRZECH ROZBIORÓW - 1772, 1793, 1795. JESZCZE WYŻEJ, PRZYKUTA DO SKAŁY NICZYM PROMETEUSZ JEST POLSKA, SKUTA KAJDANAMI I ZNIEWOLONA. POTEM MAMY POWSTANIE STYCZNIOWE I ZBRODNIE KTÓRYCH DOPUSZCZALI SIĘ MOSKALE (LUDZIE POWIESZENI NA GAŁĘZIACH - SZCZEGÓLNIE NA ZIEMIACH DAWNEGO WIELKIEGO KSIĘSTWA LITEWSKIEGO BYŁO TO POWSZECHNĄ PRAKTYKĄ), A NA KOŃCU MAMY WIELKI KRZYŻ I ANIOŁÓW, SYMBOLIZUJĄCYCH NADZIEJĘ NA ZERWANIE KAJDAN I ODZYSKANIE NIEPODLEGŁOŚCI.