DOMINATORKI - Cz. II

CZYLI RZECZ O ZNANYCH

I NIEZNANYCH KOBIETACH W HISTORII,

KTÓRE POTRAFIŁY 

RÓŻNYMI SPOSOBAMI OWINĄĆ SOBIE

MĘŻCZYZN WOKÓŁ PALCA

DOMINATORKI STAROŻYTNEGO EGIPTU

Cz. II

"DYNASTIA KRÓLOWYCH"

I

TETISZERI

"MATKA NOWEGO KRÓLESTWA"

Królowa Tetiszeri żyła w bardzo niestabilnych i niebezpiecznych czasach. Egipt wówczas wciąż był podzielony na szereg mniejszych i większych księstewek wzajemnie się zwalczających, co umożliwiło opanowanie znacznych terenów kraju przez ludy obce - zwane umownie Hyksosami (hik-hosfe - co znaczy "władcy obcych krajów", nie była to jednak zbiorowość ściśle etniczna, a raczej polityczna klasyfikacja, którą zresztą używali władcy tychże obcych ludów). Kim byli Hyksosi? Do dziś pomiędzy historykami trwają na ten temat spory, jednak najbardziej prawdopodobną wersją ich pochodzenia, jest ta, która mówi nie tyle o podboju Delty Egiptu przez najazd Hyksosów (a mieli oni uzyskać przewagę nad Egipcjanami dzięki użyciu nowej broni - rydwanów wojennych, których dotąd Egipcjanie nie znali), ile o... swobodnym zasiedlaniu Delty przez stopniową (popieraną przez władze) migrację plemion semicko-hurycko-indo-aryjskich do Egiptu. Były to więc głównie koczownicze plemiona pasterskie, które po prostu wchodził sobie przez Półwysep Synaj na egipską ziemię i osiedlały się w Delcie. Władcy egipscy początkowo starali się temu przeciwdziałać, ale wzrastające tendencje odśrodkowe w samym państwie, wkrótce ich do tego zniechęciły i uznali taki stan za naturalny. Czasy bowiem świetności i bogactwa XII Dynastii już dawno odeszły w zapomnienie. Założyciel tej dynastii - wezyr Amenemhat, po objęciu władzy (ok. 1990 r. p.n.e.) przeprowadził zakrojone na dużą skalę reformy wewnętrzne, które godziły w siłę i bogactwo wielkich rodów egipskich, powstałych w czasach upadku królestwa (Pierwszy Okres Przejściowy), z którymi też toczyli walkę o wpływy faraonowie XI Dynastii, która ustabilizowała nieco sytuację.

Za Amenemhata I wielkie rody zostały pozbawione monopolu na władzę w swych domenach, a dziedziczność urzędów, która stała się prawdziwą plagą, została zniesiona. Odtąd to władca miał jedyne prawo mianować wezyrów, dowódców i skarbników spośród ludzi "najgodniejszych osobistych zalet". Amenemhat I wprowadził też nową ideologię rządzenia, opartą (częściowo) na wzorcach władców Starego Państwa. Oczywiście powrót do pełnego absolutyzmu i boskości władców Starego Państwa był już niemożliwy w czasach Amenemhata, nie można było bowiem przekreślić wieków ogromnej emancypacji, jaka się wyzwoliła w wielu kręgach społecznych (jedną z tych form była niezwykle popularna w owych czasach, misteryjna wiara w zmartwychwstałego Ozyrysa, boga zwykłego ludu). Mimo to podstawą ideologii Amenemhata, stało się stwierdzenie że to poddani zostali stworzeni do służenia państwu i królowi, a nie to, iż król jest powołany po to, aby dbać o swoich poddanych. Walka z wielkimi rodami, doprowadziła w ostateczności do spisku zawiązanego przez anty-centralistyczną opozycję i zamordowania Amenemhata I prawdopodobnie w 1962 r. p.n.e. po prawie trzydziestu latach panowania. Prawdopodobnie celem zamachowców był również syn i następca Amenemhata, który od prawie dziesięciu lat panował z ojcem jako współwładca - Sesostris I, nie udało im się jednak go dopaść, a bunt nie wyszedł poza mury pałacu królewskiego. Wkrótce spiskowcy zostali złapani i straceni, a Sesostris kontynuował politykę ojca.

Mimo iż cała sprawa nie wyszła poza mury pałacu, reminiscencje owego dramatu i walki wielkich rodów z faraonami XII Dynastii o władzę, można odnaleźć w dziele pt.: "Przygody Sinuheta", który powstał właśnie w połowie XX wieku p.n.e. Jest tam bowiem mowa o wielmoży, który uniknął śmierci uciekając z kraju. Dopiero po wielu latach tułaczki uzyskał on królewskie przebaczenie i mógł powrócić do Egiptu (była to obowiązkowa lektura w egipskich szkołach, którego głównym ideologicznym przesłaniem była zasada całkowitej wierności i posłuszeństwa władcy, bo tylko dzięki jego łaski, człowiek może uzyskać wszelkie dobra). Po stłumieniu buntu, zarówno sam Sesostris, jak i jego następcy, nie mieli już problemów z arystokratyczną opozycją, która została całkowicie spacyfikowana i podporządkowana władcy. Oczywiście doświadczenia minionych dekad, nie pozwalały jednak faraonom spać spokojnie i kontynuowali oni politykę współwładcy. I tak Sesostris I w ostatnich latach swego życia, mianował współrządcą swego syna - Amenemhata II (ok. 1930 r. p.n.e.), ten zaś, uczynił tak samo, przyznając na dwa lata przed swą śmiercią (1895 r. p.n.e.) władzę swemu synowi - Sesostrisowi II. Długoletnie rządy faraonów, konsekwentna ideologia posłuszeństwa władzy, wpajana od najmłodszych lat i wielki dobrobyt, jaki osiągnął Egipt w tych dekadach, przemawiały na korzyść władzy centralnej. Za Sesostrisa II (1897-1878 r. p.n.e.) wprowadzono nawet realną administracyjną likwidację podziału na Dolny i Górny Egipt (wszystkim i tak zarządzali specjalnie mianowani królewscy rezydenci), który pozostał jedynie jako podział religijny i kulturowy.

Wprowadzone zmiany jednak w wielu kwestiach działały na korzyść zwykłych poddanych, jak choćby zasada mianowania król lokalnych namiestników miast, którzy nie byli związani ani też nie podlegali lokalnej świątyni. Dzięki temu kapłani tracili wpływ na obsadę stanowisk w ich własnym mieście. Chodziło więc o to, aby władza nie zblatowała się z klerem i wspólnie nie gnębiła ludności podatkami czy przymusowymi robotami publicznymi. Faraonowie uważali iż wzajemna nieufność lokalnej administracji królewskiej i kapłanów świątyń, służy nie tylko poddanym, ale przede wszystkim ich władzy. Oczywiście była również i trzecia lokalna siła, na wypadek gdyby jednak pomimo wszystko kapłani zdołali przekabacić "burmistrzów" na swoją stronę, było nią kolegium miejskie lub wiejskie, które co prawda podlegało namiestnikowi miasta lub wsi, ale składało się z ludzi mianowanych przez wezyra i przed nim bezpośrednio odpowiedzialnym (a sam wezyr odpowiedzialny był bezpośrednio przed faraonem). Tak więc od czasów Sesostrisa II praktycznie wyeliminowane zostały wszelkie pozostałości wszechwładzy dawnych lokalnych rodów. Największy jednak okres świetności Egiptu przypadł na czasy panowania syna i następcy Sesostrisa II - Sesostrisa III Wielkiego (1878-1839 r. p.n.e.). To właśnie on dokończył walkę z arystokracją, pozbawiając rody niezależności finansowej (znikają wówczas bogate stele nagrobne miejscowych wielmożów, tak popularne we wcześniejszych dziesięcioleciach) uzależniając ich pozycję i majątek jedynie od woli władcy. Za jego to rządów opanowano też ostatecznie Nubię i rozpoczęto wielkie wyprawy zdobywcze do Kaananu, Syro-Palestyny i krajów huryckich (Sesostris III Wielki jest tutaj porównywany wraz z faraonem Totmesem III Wielkim z XVIII Dynastii, żyjącym w 400 lat później, do Aleksandra Wielkiego. Ci dwaj władcy byli największymi wojownikami w dziejach Egiptu i są nazywani kolejno pierwszy Aleksandrem Macedońskim Egiptu a drugi Napoleonem Egiptu). 

W glorii chwały i niezwyciężoności swego ojca, pławił się jeszcze jego syn i następca - Amenemhat III, ale był to już ostatni wielki władca XII Dynastii, a jego panowanie było ostatnim okresem dobrobytu Średniego Państwa. To właśnie w ostatnich latach jego rządów do Egiptu zaczęły migrować grupy koczowników z Azji (lata 20-te XIX wieku p.n.e.), które początkowo osiedlały się na Synaju, a następnie zaczęły przenikać do Delty. Następcy zmarłego w 1814 r. p.n.e. Amenemhata III w ogóle już sobie nie radzili z tym problemem. Ostatnim władcą, który miał jeszcze jaką taką kontrolę nad większością kraju (choć utracono wówczas znaczne tereny Delty oraz ponownie usamodzielnili się możnowładcy), była córka Amenemhata III - Neferusobek. Jednak jej krótkie panowanie (1806-1802 p.n.e.) doprowadziło do całkowitego rozpadu kraju, a synowie jej brata Amenemhata IV (1814-1806 p.n.e.) władali w zasadzie jedynie okolicznymi rejonami wokół rezydencji w Icz-Tawi (niedaleko Memfis). Dynastia XIII była spokrewniona z XII, ale już XIV złożona była z wielmożów Górnego Egiptu. Ok. 1805 r. p.n.e. Górny Egipt odłączył się od Delty, tworząc oddzielne państwo ze stolicą w Ksois. Oczywiście nie znaczy to że władcy XIV Dynastii panowali nad całym terytorium Górnego Egiptu, jako że po śmierci Amenemhata IV wystąpiły bardzo silne tendencje odśrodkowe, które doprowadziły do uniezależnienia się od władzy centralnej wielu miast i regionów Górnego oraz Dolnego Egiptu (choć aż do lat 20-tych XVIII wieku p.n.e. poszczególnym władcom udawało się zdobyć przynajmniej symboliczną kontrolę nad wielu poszczególnymi miastami, ale potem Egipt zamienił się w realnie niepodległe miasta-państwa, rządzone przez lokalne rody możnowładcze. 

Te ruchy odśrodkowe oczywiście nie pozostały nie zauważone przez imigrantów z Syro-Palestyny i Azji, zwanych umownie Hyksosami. Oni zasiedliwszy część terenów Delty, wciąż pozostawali koczownikami i wciąż praktykowali swoją kulturę i tradycję. Zyskiwali też przeogromny wpływ na politykę miast Delty, jako że poszczególni namiestnicy woleli mieć przy sobie bitne oddziały, które można było opłacić w swojej służbie i przekształcić w prywatną ochronę. Taka polityka doprowadziła w konsekwencji państwo do zguby. Oto bowiem ok. 1650 r. p.n.e. lokalny wódz palestyńskich oddziałów egipskiej armii lokalnej z Delty - Salitis, opanował zbrojnie miasto Icz-Tawi i sam koronował się na władcę Egiptu. Oczywiście jego deklaracja miała takie samo znaczenie, jak szeregu innych lokalnych wielmożów, którzy wszyscy przecież uważali się za prawdziwych władców Egiptu, stanowiła jednak tę różnicę, że Salitis nie był Egipcjaninem, tylko jednym z tych "obcych" wodzów, którzy osiedlili się w Egipcie jeszcze za ostatnich lat panowania Amenemhata III. Był to też precedens, oto bowiem Salitis, ogłaszając się królem Egiptu, zyskiwał poparcie wszystkich obcych, czyli owych plemion semicko-hurycko-indo-aryjskich, jaki określa się mianem Hyksosów. Zresztą przejęcie przez nich całkowitej władzy było o tyle łatwe, że oni praktycznie dominowali od czasów XIII Dynastii zarówno w armii jak i w administracji. Nie musieli Egiptu podbijać swymi rydwanami wojennymi, skoro i tak kontrolowali go poprzez obsadę poszczególnych urzędów. Zrzucenie więc władzy słabych, lokalnych władców, było więc niezwykle proste, jako że cała polityczna infrastruktura Delty już i tak była w ręku Hyksosów. Ów Salitis był więc założycielem XV Dynastii, którą dziś określa się jako "hetycką". 

Oczywiście wśród nich też nie było wewnętrznej zgody (każda zmiana władcy była sprowokowana przez armię, a władza nie była dziedziczna), jak choćby wyodrębnienie się na południu w rejonie Teb mniejszej hyksoskiej XVI Dynastii - dzięki czemu zarówno Delta (Dolny Egipt) jak i Tebaida (Górny Egipt) były kontrolowane przez Hyksosów. Oczywiście słowo "kontrolowane" jest tu pewnym nadużyciem, jako że w ogóle Egipt wciąż jeszcze przypominał swoiste puzzle, krainę podzieloną na szereg lokalnych księstewek, w których każdy lokalny władca uważał się za swoistego "pana świata". Jednak Hyksosi stanowili największą siłę militarną, mogącą kontrolować owe rozbite księstewka, przez co całkowicie całkowicie dominowali przez kilkadziesiąt lat nad tymi terenami. Wokół nich zaś rosły skłócone ze sobą księstewka, których władcy woleli opłacać się Hyksosom i przyjąć ich protektorat, niż pozwolić aby kraj zjednoczył ich konkurent. I tak wyglądała sytuacja polityczno-społeczna w Egipcie aż do ok. 1580 r. p.n.e. gdy tron lokalnej dynastii z Teb (swoją drogą był tam niezły chaos, gdy poszczególne wsie były kontrolowane a to przez naczelników wysłanych przez hyksoską XVI Dynastię a to przez lokalną dynastię tebańską, która przejdzie do historii jako XVII Dynastia. Gdy na tron Teb wstąpił lokalny władca Rahotep (ok. 1580 r. p.n.e.) rozpoczęło się swoiste "zbieranie ziem egipskich". Oczywiście Rahotep wciąż był lennikiem Hyksosów. Był bowiem za słaby aby podjąć z nimi bezpośrednią konfrontację, jednak umiejętnie podbijał poszczególne regiony Górnego Egiptu i usuwał stamtąd lokalnych książąt. Aby podporządkować zdobyte tereny swej władzy, zaczął masowo sprowadzać do Tebaidy czarnoskórych (negroidalnych) pasterzy z południowo-wschodniej pustyni Afryki. Widział w nich doskonały element swej władzy, z nich też zaczął formować część swych oddziałów wojskowych (negroidalni wojownicy byli potem używani w armii egipskiej w czasach ponownej świetności Nowego Państwa).Pasterze ci bardzo szybko się egiptyzowali, żenili z lokalnymi dziewczętami i znacznie bardziej przyswajali tryb życia Egipcjan, niż koczowniczy-wojownicy z Azji. 

Siłą XVII Dynastii była zupełnie inna struktura polityczna, oparta na całkowitym autorytaryzmie władcy. Na kontrolowanych przez siebie terytoriach, nie tolerowali oni jakiejkolwiek krytyki swej władzy, byli władcami absolutnymi. Z czasem władcy XVI Dynastii stali się marionetkami a ich władztwo zostało stopniowo zmniejszane do terytorium samych Teb (Karnak) aż do całkowitej likwidacji ich władzy. W zasadzie można powiedzieć że od czasów Rahotepa książęta z XVII Dynastii podlegali już wyłącznie Hyksosom z Delty (XV Dynastia), którzy zbudowali sobie nową stolicę (i jednocześnie umocnioną twierdzę) w Awaris. Cechą charakterystyczną tamtych lat była niestabilność polityczna i częste zmiany władców. Tylko cześć z nich była ze sobą spokrewniona, większość pewnie została wynoszona przez lokalne zamachy i pałacowe przewroty. W każdym razie, gdy na tron Teb wstępował Senachtenre Tao I (zwany również Ahmose) ok. 1560 r. p.n.e., jego żoną już od wielu lat była królowa Tetiszeri. Co prawda kobieta ta nie wyróżniała się niczym szczególnym, jednak była ona matką wojowniczych władców, którzy nie tylko doprowadzą do ostatecznego wypędzenia z Egiptu hyksoskich najeźdźców i zjednoczą cały kraj, ale również założą nową XVIII Dynastię, która rozpocznie nowy okres wielkości i mocarstwowości Egiptu, nieznany nigdy wcześniej. Dlatego też Tetiszeri otrzymała tytuł "Matki Nowego Królestwa", gdyż jej dzieci byli twórcami nowego egipskiego państwa, była też prekursorką dynastii niezwykle wpływowych kobiet, dlatego też XVIII Dynastię bez obaw można by nazwać "Dynastią Królowych".

 II

AHHOTEP I

"WOJOWNICZKA"

Była pierwszą kobietą w dziejach Egiptu, która otrzymała najwyższe odznaczenie wojskowe za męstwo na polu walki - "Złote Muchy". Ponoć władała dobrze łukiem i szczególnie opiekowała się żołnierzami. Była córką królowej Tetiszeri i króla Senechtenre Tao I. Jej brat (i mąż) Sekenenre Tao II rozpoczął konflikt militarny z Hyksosami o wyzwolenie kraju, który kontynuował jej starszy syn - Kamose (1558-1550 r. p.n.e.). W czasach panowania męża i syna, Ahhotep musiała zadbać o bezpieczeństwo kraju. Gdy jej mąż ruszył na wojnę z Hyksosami, Kuszyci z południa zaatakowali egipską twierdzę w Buhen, symbol władzy faraonów XII Dynastii nad Nubią, Tetiszeri zebrała lokalne oddziały i na ich czele ruszyła na odsiecz Buhen. Osobiście dowodziła walką ze swego rydwanu bojowego i ostatecznie zmusiła wroga do odstąpienia od twierdzy, za co właśnie otrzymała od swego syna Kamose (lub Ahmose) "Złote Muchy". Jej mąż (Tao II) i syn (Kamose) polegli w bitwach z Hyksosami (ok. 1554 r. p.n.e. i ok. 1550 r. p.n.e.). Na tron wstąpił więc jej najmłodszy syn, jeszcze dziecko - Ahmose I -  założyciel sławnej XVIII Dynastii. To właśnie za panowania Ahmose I, królowa Ahhotep zdobyła najmocniejszy wpływ na rządy krajem. Stała się regentką i "Opiekunką Egiptu" (ten tytuł przyznał jej Ahmose). Wojna z Hyksosami wybuchła ponownie po kilkunastu latach (Kamose zajął tereny aż do Memfis i od tego czasu panował swoisty "zbrojny pokój" pomiędzy hyksoską Deltą a Tebaidą). Ostatecznie Ahmose zdobył Awaris (miasto-twierdzę Hyksosów) i wypędził ich z Egiptu ok. 1530 r. p.n.e. uwalniając ostatecznie kraj od 300-letniej obecności obcych cywilizacyjnie migrantów w Egipcie.

Zaczęła się teraz nowa era, era egipskiej potęgi i mocarstwowości. Egipcjanie bowiem doszli do przekonania że tą samą droga, jaką do ich kraju przyszli obcy najeźdźcy, mogą wyprowadzić skuteczne ataki, które podbiją obce krainy i tak jak wcześniej Egipcjanie na swojej ziemi płacili daniny hyksoskim władcom Memfis a następnie Awaris, tak teraz te daniny mogą przecież płacić wszystkie ludy od Nubii i kraju Kusz po Syro-Palestynę a nawet Mezopotamią i dalekie wyspy północne, jak np. Kreta. Ahhotep I żyła wystarczająco długo, aby ujrzeć początek tego procesu. 

 III

AHMES-NEFERTARI

PIERWSZA "BOSKA MAŁŻONKA AMONA"

Ahmes-Nefertari to już kolejna niezwykła kobieta, którą bez przeszkód moglibyśmy określić mianem "dominatorki". Była córką Ahhotep I i Sekenenre Tao II, oraz siostrą Kamose i Ahmose I. Po wypędzeniu Hyksosów z Egiptu, największą pozycję w panteonie egipskich bogów objęło lokalne tebańskie bóstwo zwane Amonem. Kult Amona, lokalnego boga stwórcy już w czasach XII Dynastii był dość popularny i wspierany przez państwo (choć władcy ci rezydowali na północy w Memfis i w rezydencji królewskiej w Icz-Tawi), jednak dopiero wraz z odrodzeniem się egipskiej potęgi i założeniem XVIII Dynastii, pozycja tego boga znacznie wzrosła. Odtąd Amon zaczął być łączony z bogiem wszech-stwórcą - Re. Był to bóg egipski, państwowy, pod którego sztandarami Egipcjanie przepędzili ze swojej ziemi "bezbożników" (jak kapłani Amona mówili o Hyksosach, oddających cześć Setowi - mordercy Ozyrysa, którego łączyli z Baalem). Amon był więc dawcą światła, życia i szczęścia, patronem ciągłego odradzania się świata do życia. Ale aby proces ten mógł trwać niezachwianie, należało opiekować się świątyniami Amona, oraz pilnować by wierni należycie składali ofiary. Twierdzono że jeśli bóg nie będzie należycie czczony, ustaną wylewy życiodajnej rzeki Nilu, a lud popadnie w kolejną niewolę. Kapłani też zaangażowali się też w zdecydowaną walkę z obcym "bałwochwalstwem". Oto bowiem w zdobytej stolicy Hyksosów Awaris, znaleziono posągi mezopotamskiej bogini Isztar (Inanny), a niektórzy z Egipcjan po zwycięstwie wzięli sobie jako branki, kobiety oddające cześć tej właśnie bogini (jak choćby przypadek kobiety z Awaris o imieniu Isztar-ummi czyli "Isztar jest Moją Matką"). 

Największą świątynią Amona-Re, była te w Karnaku (Teby), w której odbywały się największe procesje i święte misteria. Amon-Re stał się bogiem ogólnopaństwowym, bogiem władców XVIII Dynastii ("Wspaniały ten bóg, pan wszystkich bogów Amon-Re, pan Tronu Obu Krajów w Karnaku, wspaniała Dusza, która się stała na początku (...) On jest pierwszym prabogiem (...) On jest Jedynym, który uczynił wszystko to, co istnieje, kiedy ziemia się zaczęła za pierwszym razem (...) On jest wspaniałą Mocą, która wzbudza miłość i trwogę, potężną w swych widzialnych formach (...) On jest świętym bogiem, który przekształca sam siebie, czyniąc niebo i ziemię w swoim sercu (...) On jest Panem życia, który obdarowuje tych, których kocha (...) On jest tajemniczą istotą, której się nie rozumie (...) On jest stwórcą wieczności (...) Królem Bogów" - dekret Pinodżema XI wiek p.n.e.).  Stwórca wszystkiego, musi być więc bogiem jurnym, gdyż tylko w ten sposób może "zapłodnić świat". Ale aby bóg mógł to uczynić, musi mieć do tego sposobność i tak więc prócz codziennej celebracji dokonywanej przez kapłanów w "Świętego Świętych" (czyli miejscu gdzie przechowywano posążek boga), ceremonii puryfikacji oraz toalety boga, Amon-Re musiał mieć również możliwość swobodnego spuszczenia "życiodajnej energii" ("Twoja czystość jest moją czystością, a moja czystość jest Twoją czystością" - zdanie wypowiadana przez kapłanów w momencie puryfikacji boga). Chodzi tutaj oczywiście o proces... masturbacji boga. Tego dokonywała specjalna kapłanka, zwana "Boską Małżonką Amona-Re", którą z reguły była żona, siostra lub córka panującego władcy, w tym przypadku była to królowa Ahmes-Nefertari. 

Jako pierwsza objęła ten zaszczytny tytuł i do jej obowiązków należało codzienne... masturbowanie boga. "Dłonią Boga" była w tym momencie jego "Boska Małżonka". Aby dokonać owego procederu, Ahmes-Nefertari jako jedyna kobieta mogła zejść do "Świętego Świętych" (prócz niej mogli tam jeszcze przebywać jedynie sam faraon, wielki kapłan Amona-Re i wielki kapłan Ptaha). Pomimo iż należała do królewskiego rodu, przebywając w tym zamkniętym misteryjnym pomieszczeniu, podlegała poleceniom władcy i obu kapłanów (z reguły jednak przebywała tam tylko z wielkim kapłanem Amona-Re). Ahmes-Nefertati żyła wiele lat i widziała zarówno czasy wzrostu potęgi Egiptu za panowania swego męża i brata - Ahmose I, jak i pełniła funkcję regentki za małoletności rządów swego syna - Amenhotepa I. Jej mąż opanował ziemie na południu (Nubia) do II katarakty Nilu a jej syn podbił królestwo Kusz i zniszczył ich stolicę - Kermę. W Syrii zaś po wtargnięciu do Palestyny, uzależnił od siebie tamtejszych władców (jako pretekst podając iż to właśnie tam schronili się zbiegli z Egiptu Hyksosi, choć władcy miast-państw kananejskich ogłosili neutralność i w żadnym aspekcie nie dopomogli Hyksosom w zebraniu siły, co zmusiło ich do ucieczki do Anatolii. Następnie Ahmose poszedł dalej i uzależnił od siebie miasta i porty bogatej Fenicji, takie jak Byblos, Tyr, Sareppa i Akko. Ahmes-Nefertity zaś została zapamiętana jako wspaniała królowa, jej kult trwał przez cały czas istnienia XVIII Dynastii i przybrał formę świąt ludowych. Wywierała ona wielką rolę w polityce swego męża i syna (ponoć jej wola miała być niepodlegającym dyskusji prawem). 

Kontrolowała harem zarówno męża jak i syna i to ona decydowała jakie dziewczęta znajdą się w królewskim łożu. Można w zasadzie rzec, że była nieoficjalnym współrządcą Egiptu za czasów swego męża i oficjalnym władcą przez pierwsze lata podczas niepełnoletności Amenhotepa I (a potem w czasie całych jego rządów 1525-1504 p.n.e. pełniła ponownie rolę współwładcy). Gdy się zestarzała, zabrała swą córkę Ahmes-Merytamon do "Świętego Świętych" aby pokazać przekazać jej przyszłe obowiązki, które miała spełniać, by świat mógł się codziennie na nowo odradzać. Bolączką ostatnich lat jej życia, był brak męskiego potomka jej syna. Tak bardzo chciała zostać babcią i doczekać się przedłużenia dynastii wyzwolicieli Egiptu spod hyksoskiej niewoli, że wynajdowała w całym kraju najpiękniejsze dziewczęta i podsyłała je do komnaty swego syna. Na niewiele się to jednak zdało - Amenhotep zdołał spłodzić tylko jedną córkę - Ahmes. Zmarła więc nie doczekawszy się wnuka. 

ACT 447 IS NOT APPLICABLE AND NEVER

WILL APPLY TO POLAND

 CDN.