CZYLI GEOPOLITYCZNY BÓJ O
"SERCE EUROPY"
V
KONSTANTYNOPOL I AZJA MNIEJSZA
(CYWILIZACJA "DRUGIEGO RZYMU")
410 r. - 800 r.
Kolejnym "Sercem Europy" stało się miasto Konstantynopol i praktycznie cała Azja Mniejsza, na której przetrwała dawna cywilizacja rzymska, w formie prawie niezmienionej (nie licząc nowości w postaci kościołów i klasztorów w które czasem zmieniano dawne politeistyczne świątynie). Po upadku Rzymu i zamienieniu go w papieskie miasto, to właśnie Konstantynopol przejął pałeczkę krzewienia grecko-rzymskiej kultury. Stał się też jednym z głównych ośrodków religii chrześcijańskiej. Konstantynopol stał się stolicą Cesarstwa Rzymskiego już w 330 r., czyli wówczas gdy przeniósł tam swoją siedzibę cesarz Konstantyn I Wielki. Rozwinął się od tego czasu z niewielkiej (założonej w VII wieku p.n.e.) megaryjskiej kolonii (miasto Megara i cała Megaryda leży na Przesmyku Korynckim, naprzeciwko wyspy Salaminy i od wschodu graniczy z Attyką) - Byzantion. Konstantyn Wielki pragnął jednak stworzyć miasto, godne siebie (tak by mógł nazwać je własnym imieniem, jak to uczynił Aleksander Wielki z Aleksandrią i cesarz Hardian z Hadrianopolis czyli dzisiejszym Adrianopolem - Edirne). Prace nad powiększeniem miasta i wyznaczeniem nowej linii murów obronnych, rozpoczęły się już od 324 r. (czyli od zwycięstwa Konstantyna nad Licyniuszem, władającym wschodnim Imperium od 308 r.). Miasto wówczas zwiększyło swe rozmiary czterokrotnie, a 11 maja 330 roku, zostało oficjalnie zainaugurowane pod nową nazwą - Konstantynopol.
Miasto, dzięki naturalnemu położeniu na wzniesionym, skalistym wybrzeżu - było bezpieczne i mogło nie obawiać się ataków nieprzyjaciół najeżdżających Cesarstwo, skupiały się tam również najważniejsze szlaki handlowe całego basenu Morza Śródziemnego. Miasto zwano również "Nowym Rzymem", ale w przeciwieństwie do starego, było połączone ze sobą szerokimi ulicami, prowadzącymi od centrum do bram miejskich po zachodniej stronie. Posiadało (podobnie jak Rzym) kilka przestronnych forów, rozbudowywanych w przeciągu kolejnych wieków, takich jak: Forum Taurus (Byka), Forum Konstantyna, Forum Teodozjusza II, Forum Amastrianon, Forum Bus, Forum Arkadiusza i Forum Św. Apostołów. Ozdobione było również imponująco i choć pogańskie świątynie zamknięto lub zamieniono je na kościoły, a pogańskie posągi przemieniono na postacie cesarzy lub świętych, to jednak zachowało się kilka pamiątek z czasów pogańskich, jak choćby "Wężowa Kolumna" z Delf, ufundowana w Byzantion po zwycięstwie Greków nad Persami pod Platejami (479 r. p.n.e.), czy egipski obelisk z Karnaku, jeszcze starszy niż owa kolumna. Miasto było (podobnie jak wcześniej Rzym), symbolem cywilizacji i kultury, pełniło również funkcję schronienia przed zagrażającymi Imperium ludami głównie znad Dunaju.
Miasto było wielokrotnie oblegane w tym okresie (559 r. - przez Kutigurów - plemię mające swe siedziby w rejonie Donu, 626 r. - ciężkie oblężenie połączonych sił Słowian, Awarów i Persów, 674-678 - przez Arabów, 717-718 r. - ponownie przez Arabów i w 813 r. przez Bułgarów. Oczywiście po tej dacie również dochodziło do oblężeń, nigdy jednak Konstantynopol nie został zdobyty przez wrogów, poza dwoma wyjątkami w 1204 r. gdy miasto zdobyli chrześcijańscy Krzyżowcy z Europy Zachodniej, którzy aby pohańbić prawosławnych Bizantyjczyków, sadzali np. swoje ladacznice na tronie cesarskim, a także po raz ostatni w 1453 r. gdy miasto ostatecznie zdobyli Turcy Osmańscy, czyniąc z niego swoją stolicę). Wraz z samym miastem, również i cały region Azji Mniejszej zachował się w prawie niezmienionym (terytorialnie) kształcie od czasów rzymskich. Bowiem o ile Bałkany i rejon Dunaju były wielokrotnie najeżdżane, a to przez Słowian (którzy opanowali dużą część ziem na południe od Dunaju, tworząc tam swoje siedziby (np. plemię Serbów), Awarów i Bułgarów, o tyle Azja Mniejsza uniknęła tego losu (choć tam też zdarzały się co jakiś czas perskie lub arabskie najazdy). To właśnie te rejony, aż do 800 r. pełniły niepodzielnie funkcję "Serca Europy", gdyż to właśnie tam zachowała się jeszcze dawna rzymska cywilizacja.
VI
FRANCJA, NIEMCY
I PÓŁNOCNE WŁOCHY
(ODRODZENIE CESARSTWA RZYMSKIEGO
NA ZACHODZIE)
800 r. - 1410 r.
25 grudnia 800 r. miało miejsce niezwykłe i nieoczekiwane wydarzenie.Tego bowiem dnia król Franków - Karol I Wielki z dynastii Karolingów (lub Pepinardów jak kto woli), koronował się po raz pierwszy od 476 r. na cesarza Zachodniego Cesarstwa Rzymskiego. Było to niesamowite wydarzenie, bowiem dotąd jedynym cesarstwem i reprezentantem rzymskiej cywilizacji było właśnie Bizancjum - Konstantynopol, który bardzo ostro sprzeciwił się tej koronacji. Władająca wówczas Imperium Bizantyjskim cesarzowa Irena, zapowiedziała że nie uzna tego tytułu i zaprotestowała przeciwko samowolnej koronacji Karola, do której doszło bez jej zgody i wiedzy. Ale stało się, papież Leon III, któremu Karol Wielki kilkanaście miesięcy wcześniej udzielił schronienia, gdy doszło do buntu w Rzymie i niezadowolone z papieża wielkie rzymskie rody, podburzając tłumy były gotowe nawet oślepić papieża, który musiał uciekać z miasta i schronienie znalazł właśnie na dworze Karola Wielkiego w Padeborn (799 r.). Gdy dodatkowo dzięki pomocy Karola powrócił na Stolicę Piotrową, odwzajemnił się właśnie ową koronacją. Od grudnia 800 r. istniało więc Zachodnie i Wschodnie Cesarstwo, przy czym teraz to Zachodnie, zaczęło przejmować pałeczkę pierwszeństwa i stało się kolejnym "Sercem Europy".
Najważniejszymi ziemiami zaś, które wówczas wchodziły w skład nowego europejskiego centrum, to były tereny dawnej Galii, czyli dzisiejszej Francji, północnej Italii (wraz z Rzymem i Państwem Kościelnym, powołanym do życia przez ojca Karola Wielkiego - Pepina I Małego w 754 r.), oraz ziemiami zdobytymi na plemionach słowiańskich - Alamanami, Saksonami (Siekierami), Bawarami, Chorutanami i częściowo Serbami Łużyckimi. Z tych ziem powstały dużo później właśnie Niemcy (Frankowie Wschodni). Przez kolejne dziesięciolecia (szczególnie od podziału w 843 r.) trwał konflikt pomiędzy Frankami Zachodnimi i Wschodnimi, który miał rozstrzygnąć które z tych dwóch ludów, będzie pełnić rolę przywódcy "Serca Europy". Konflikt ten został ostatecznie wygrany przez Franków Wschodnich, którzy w 962 r. powołali do życia Cesarstwo Rzymskie (zwane od 1157 r. "Świętym Cesarstwem Rzymskim"). Oczywiście Zachodni Frankowie nie dawali za wygraną i wielokrotnie z powodzeniem zmagali się z Frankami Wschodnimi (zwanymi coraz częściej Niemcami - szczególnie w Europie Środkowej, bowiem język jakim się posługiwali, nie był zrozumiały przez Słowian - a szczególnie przez Lechitów - otoczonych dotąd przez plemiona wspólnego języka i kultury. Dlatego zaczęto nazywać Franków Wschodnich - "Niemymi", zaś na Zachodzie przyjęła się nazwa Alemanie lub Alemanowie), podobnie jak w 1214 r. gdy król Franków Zachodnich (czyli wówczas już Francji), Filip II August, rozgromił w bitwie pod Bouvines połączone siły Franków Wschodnich i Anglików. Pomimo to, Frankowie Zachodni przegrali konfrontację o przewodnictwo w "Sercu Europy" z Frankami Wschodnimi.
VII
NIEMCY, POLSKA
(CZARNY ORZEŁ NA ZACHODZIE,
BIAŁY ORZEŁ NA WSCHODZIE)
1410 r. - 201...
I tak właśnie dotarliśmy do czasów nam współczesnych. "Serce Europy" zaczęło ponownie zmieniać swoje położenie, mniej więcej od 1410 r. czyli od nieprawdopodobnego wcześniej wywyższenia się Królestwa Polskiego w Europie, a to za sprawą zniszczenia w bitwie pod Grunwaldem całej potęgi ówczesnej największej siły militarnej Europy - Zakonu Krzyżackiego (czy raczej Zakonu Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie). Był to jednak proces bardzo powolny, gdyż jeszcze na początku XVI wieku sądzono że... Europa kończy się na Łabie, można wiec przyjąć za znacznie bardziej pewny rok (ok.) 1500, jako rok owej fundamentalnej zmiany geopolitycznej "Serca Europy", ale nie byłoby ono możliwe (przynajmniej jeśli chodzi o ziemie polskie), gdyby nie ów triumf grunwaldzki z 15 lipca 1410 r. Tutaj należy wydzielić kilka okresów, prezentując je w formie podpunktów, które z państw istniejących w "Sercu Europy" pragnęły objąć nad nim swoje przewodnictwo - zaprezentuję je w kolejnej części.
CDN.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz